Ở khu vực nông thôn tại các xã thuộc tỉnh Quảng Nam (cũ), cùng với tốc độ mở rộng lưới điện, nhiều vấn đề liên quan đến phương thức quản lý, kinh doanh bán điện, kỹ thuật an toàn, giá điện, tổn thất điện năng… cơ bản được cải thiện theo Luật Điện lực.

Việc đầu tư, quản lý vận hành lưới điện, dịch vụ chăm sóc khách hàng của Công ty Điện lực Đà Nẵng ở khu vực tiếp nhận từ các HTX đã đạt mức hài lòng cao trong nhân dân.

Sự trì trệ, vướng mắc của điện nông thôn đã được giải quyết một cách cơ bản sau khi lưới điện trung áp được giao cho ngành Điện quản lý, vận hành trong giai đoạn 1999 - 2007. Lúc này ngành Điện mới có điều kiện tập trung giải quyết những vấn đề mà các chủ đầu tư không đủ sức thực hiện đối với lưới điện trung áp như: đầu tư cải tạo, nâng cấp lưới điện, tăng cường khả năng cấp điện, xóa bỏ cảnh “ăn đèn, ngủ điện” và nhất là cơ chế quản lý lưới điện nông thôn. 

Bức tranh khởi sắc

Từ năm 2009, điện nông thôn tiếp tục được cải thiện thêm một bước cơ bản khi Chính phủ giao cho ngành Điện tiếp nhận lưới điện hạ áp và tổ chức bán lẻ điện đến hộ nông thôn. Sau gần 3 năm triển khai thực hiện chủ trương này, việc giao-nhận lưới điện giữa các chủ tài sản và Công ty Điện lực Quảng Nam (cũ) đã cơ bản hoàn thành, đạt kế hoạch Tổng công ty Điện lực miền Trung (EVNCPC) giao.

Theo đề án, dự kiến tổng khối lượng bàn giao bao gồm 2.100 km đường dây hạ áp và trên 171.000 công tơ của 154 tổ chức kinh doanh điện địa phương, lưới điện các dự án OPEC I, II do Công ty Xây dựng và Phát triển hạ tầng Quảng Nam (cũ) quản lý bán điện và lưới điện của dự án OPEC III. Riêng lưới điện thuộc dự án Năng lương nông thôn giai đoạn II (REII), lúc bấy giờ đang trong giai đoạn triển khai nên bàn giao sau khi hoàn thành theo chỉ đạo của Bộ Công Thương tại Văn bản 420/TB-BCT ngày 20/10/2008.

Đại diện lãnh đạo EVNCPC và UBND tỉnh Quảng Nam (cũ) ký kết giao nhận lưới điện trung - hạ áp nông thôn thuộc dự án REII vào ngày 15/10/2012.

Quá trình thực hiện đề án đã được UBND tỉnh Quảng Nam (cũ) và các địa phương chỉ đạo kiên quyết, được EVNCPC tập trung hỗ trợ và nhất là được đa số các chủ tài sản và khách hàng đồng tình, ủng hộ nên đến thời điểm gia hạn cuối cùng ngày 30/6/2012, các tổ chức kinh doanh điện địa phương đã bàn giao gần 1.900 km đường dây hạ áp với khoảng 160.000 công tơ, đạt hơn 90% yêu cầu đề ra. Còn lại, có 30 tổ chức kinh doanh điện (chủ yếu là các hợp tác xã dịch vụ sản xuất kinh doanh tham gia dự án REII) tiếp tục kinh doanh, mua buôn và bán lẻ điện cho hơn 12 nghìn khách hàng dùng điện tại thời điểm đầu năm 2013.

Tiếp tục thực hiện chủ trương tiếp nhận lưới điện hạ áp nông thôn để mở rộng thị trường bán điện đến hộ dân, cùng với sự hợp tác của các hợp tác xã (HTX), ngành Điện đã tích cực thực hiện giao nhận lưới điện hạ áp của các HTX. Hiện nay trên địa bàn tỉnh Quảng Nam (cũ) có 03 HTX (Duy Sơn, Đại Hiệp và Đại Quang) vẫn đang bán lẻ điện đến hộ dân với hơn 12 nghìn công tơ.     

Đến cuối tháng 6/2025, trên địa bàn tỉnh Quảng Nam (cũ) đã có hơn 99,35% số hộ dân được cung ứng điện qua hơn 493.000 công tơ. Trong đó có hơn 481.400 khách hàng ký hợp đồng mua điện trực tiếp với ngành Điện (chiếm hơn 97% số khách hàng), còn lại là mua điện qua các tổ chức kinh doanh điện địa phương.

Vì lợi ích của khách hàng

Mặc dù quá trình giao - nhận lưới điện trung hạ áp nông thôn còn một số tồn tại, vướng mắc phải tiếp tục giải quyết như hoàn chỉnh hồ sơ pháp lý, ký kết hợp đồng mua bán điện, tìm dịch vụ bán lẻ điện năng, thu nợ cũ, thay thế công tơ, cải tạo lưới điện và hoàn trả vốn, song về cơ bản, các quyền lợi của khách hàng sử dụng điện ở nông thôn được đảm bảo.

Cụ Huỳnh Lịch, 85 tuổi, ở thôn 1, xã Bình Sơn, huyện Hiệp Đức (cũ), nay thuộc xã Việt An (thành phố Đà Nẵng) bộc bạch: “Vợ chồng chúng tôi già rồi, con cái ở xa, có chút điện thì “đêm lu, ngày tịt”, vậy mà tháng nào tiền điện cũng trên bảy chục nghìn đồng. Hỏi ra thì HTX bảo do hao hụt đường dây. Bây giờ có “điện mới” (cách gọi tắt mua điện qua ngành điện), ngành Điện đã thay bình (máy biến áp) mới, đồng hồ mới nên điện sáng trưng. Gia đình tôi lại được hỗ trợ tiền điện theo diện nhà nghèo, lại không chịu phết, phẩy hao hụt nên tiền điện giảm còn bốn chục nghìn đồng thôi”.

Lưới điện các HTX quản lý khi bàn giao cho ngành điện đã xuống cấp nặng, lạc hậu, tổn thất điện năng cao, tiềm ẩn mất an toàn… cần cải tạo, nâng cấp với kinh phí đầu tư lớn.

Về lưới điện hạ áp, có hơn 50% khối lượng lưới điện đã xuống cấp là nguyên nhân làm tăng tổn thất điện năng mà người dân phải gánh chịu khi còn mua điện qua các tổ chức kinh doanh điện nông thôn. Vì vậy, ngay sau khi tiếp nhận, Công ty đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng sửa chữa từng bước những nơi lưới điện xuống cấp, không đảm bảo an toàn. Theo kế hoạch, EVNCPC đã cho phép vay vốn từ ADB và KFW để cải tạo thêm 32 km đường dây trung áp, 450 km đường dây hạ áp, 30 trạm biến áp phụ tải với khoảng 47 nghìn công tơ.

Qua bàn giao lưới điện, các địa phương có điều kiện tập trung hơn cho nhiệm vụ chính trị, giảm áp lực tài chính trong việc chăm lo cho các vấn đề về điện; người dân được mua điện trực tiếp từ các Đội Quản lý điện khu vực nên các lợi ích được đảm bảo như chất lượng điện tốt hơn, đo đếm điện công bằng, chính xác hơn, thời gian mất điện giảm, đặc biệt là được hưởng giá bán điện theo quy định của Nhà nước và không phải chịu các chi phí đóng góp, sửa chữa lưới điện nhưng lại được hưởng chế độ phục vụ, dịch vụ tốt hơn.

Bà Nguyễn Thị Tám, chủ một cơ sở xay xát gạo ở thôn Chánh Lộc, xã Duy Xuyên cho biết: “Trước đây, cùng số chữ điện, chúng tôi phải trả tiền điện gấp đôi so với phố thị, nay thì tiền điện giảm hẳn. Trong xóm tôi có những hộ nghèo còn được hỗ trợ tiền điện nữa”.

Trong một lần làm việc với ngành Điện, ông Lê Văn Dũng – nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam đã ghi nhận: ở tất cả các khu vực mà hệ thống lưới điện sau khi ngành điện tiếp nhận từ các HTX được đầu tư nâng cấp cả về yêu cầu kỹ thuật và dịch vụ khách hàng, từ người dân đến cán bộ địa phương đều bày tỏ hài lòng vì đáp ứng đầy đủ nhu cầu điện cho sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và sinh hoạt của nhân dân. Ai cũng yên tâm, tin tưởng vì lưới điện đảm bảo an toàn, vơi hẳn nỗi lo về nguy cơ tai nạn điện. Cùng với đó là chất lượng cấp điện ổn định, tin cậy; dịch vụ chăm sóc khách hàng rất tiện lợi theo kịp với yêu cầu của xã hội hiện đại.

( nguồn : Trang tin Ngành Điện )